اختلالات مفصل گیجگاهی (TMJ) یکی از مشکلات شایع و گاهی دردناک در ناحیه فک و دهان است. این مشکلات می تواند باعث ایجاد درد، خشکی، صدای کلیک در فک و مشکلات دیگر در جویدن و صحبت کردن شود. درمان این اختلالات به روش های مختلفی انجام می شود که یکی از جدیدترین و موثرترین روش ها، استفاده از ارتودنسی است. در این مقاله، به بررسی علل و علائم اختلال مفصل گیجگاهی، نحوه تاثیر ارتودنسی در درمان این مشکلات و مزایا و محدودیت های استفاده از این روش درمانی می پردازیم.

اختلالات مفصل گیجگاهی چیست؟

مفصل گیجگاهی-فکی TMJ مفصلی است که فک پایین را به جمجمه متصل می کند. این مفصل در ناحیه جلوی گوش قرار دارد و نقش مهمی در حرکت فک، مانند جویدن و صحبت کردن، ایفا می کند. اختلالات مفصل گیجگاهی یا TMJ Disorders زمانی رخ می دهند که این مفصل دچار آسیب یا التهاب شود، که می تواند به درد و اختلال در عملکرد طبیعی آن منجر شود.

علائم اختلالات مفصل گیجگاهی

اختلالات مفصل گیجگاهی می توانند علائم خفیف یا شدید باشد. نشانه اصلی درد است. این درد ممکن است در اطراف گوش، فک پایین، گردن یا شانه ها احساس شود. در اختلال مفصل گیجگاهی هنگام حرکت دادن فک، ممکن است صدای غیرطبیعی از مفصل شنیده شود. فرد ممکن است نتواند دهان خود را به طور کامل باز کند یا در هنگام جویدن احساس درد کند. برخی از افرادی که از اختلالات TMJ رنج می برند، سردردهای مکرر و مزمن را تجربه می کنند. درد در گوش یا فشار روی گوش می تواند به دلیل التهاب مفصل به وجود آید.

علت های اختلالات مفصل گیجگاهی

قبل پرداختن به درمان اختلال مفصل گیجگاهی با ارتودنسی باید به علت ایجاد این مشکلات اشاره کنیم. ضربه های مستقیم به ناحیه فک یا گردن می توانند باعث آسیب به مفصل گیجگاهی شوند. این آسیب ها می تواند به صورت شکستگی، دررفتگی یا آسیب به بافت های اطراف مفصل باشد. فشارهای مداوم به دندان ها به ویژه در هنگام خواب (دندان قروچه) می تواند باعث تنش در مفصل گیجگاهی شود و موجب اختلال در عملکرد آن گردد. مفصل گیجگاهی می تواند تحت تاثیر ناهنجاری های فک، مانند ناهماهنگی بین فک بالا و پایین، قرار گیرد که باعث فشار غیر طبیعی بر روی مفصل می شود. التهابات مفصلی، استرس و اضطراب می توانند منجر به اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی شوند.

درمان اختلال مفصل گیجگاهی با روش ارتودنسی

در سال های اخیر، یکی از روش های موفق در درمان مشکلات مفصل گیجگاهی استفاده از ارتودنسی بوده است. ارتودنسی معمولاً برای اصلاح ناهماهنگی های فک و دندان ها به کار می رود، اما در مواردی که این مشکلات باعث اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی شوند، می تواند به عنوان یک راه حل درمانی مؤثر در نظر گرفته شود.

اصلاح ناهنجاری های فکی با ارتودنسی

یکی از علل اصلی اختلالات مفصل گیجگاهی، ناهماهنگی های فک ها است. این ناهماهنگی ها ممکن است به صورت فک بالا و پایین نامتناسب یا دندان های نامرتب ظاهر شوند. ارتودنسی می تواند با کمک ابزارهای مختلف مانند براکت ها، کمان های فلزی و الاستیک ها فک ها و دندان ها را به طور دقیق تنظیم کند. این فرآیند کمک می کند تا فک ها در موقعیت درست خود قرار گیرند و فشار غیرطبیعی به مفصل گیجگاهی کاهش یابد.

کاهش فشار و تنش در مفصل گیجگاهی

در مواردی که بیمار دندان قروچه می کند یا فشار زیادی به دندان ها وارد می شود، ارتودنسی می تواند با تغییر موقعیت دندان ها و تنظیم دندان ها به طور صحیح، فشار و تنش وارد بر مفصل گیجگاهی را کاهش دهد. در بعضی از موارد، ارتودنسی همراه با درمان های محافظه کارانه مانند استفاده از اسپلینت های دندانی یا گاردهای دهانی می تواند در کاهش درد و ناراحتی ناشی از اختلال مفصل گیجگاهی موثر باشد.

استفاده از تراز کننده ها و دستگاه های ارتودنسی خاص

در برخی از مواقع، برای درمان اختلالات مفصل گیجگاهی، ارتودنتیست ها از دستگاه های خاصی مانند تراز کننده ها یا دستگاه های تنظیم کننده مفصل استفاده می کنند. این دستگاه ها می توانند به تنظیم حرکت فک کمک کنند و فشارهای نامناسب را از روی مفصل بردارند.

درمان دندان قروچه و پارافانکشن ها

دندان قروچه یکی از عواملی است که می تواند به اختلالات TMJ منجر شود. ارتودنسی می تواند با تنظیم فک ها و دندان ها و قرار دادن آن ها در موقعیت صحیح، از دندان قروچه و پارافانکشن ها (مانند جویدن ناخن یا گاز گرفتن لبه لب) جلوگیری کند. در این روش، استفاده از گارد دهانی شبانه ممکن است به بیمار پیشنهاد شود.

مزایای درمان اختلال مفصل گیجگاهی با ارتودنسی

ارتودنسی می تواند به طور مستقیم باعث اصلاح ناهنجاری های فک و دندان شود و از فشار غیرطبیعی بر مفصل گیجگاهی جلوگیری کند. با بهبود موقعیت فک و دندان ها، فشار و تنش در مفصل گیجگاهی کاهش می یابد و این باعث کاهش درد و علائم مرتبط با اختلالات TMJ می شود. ارتودنسی علاوه بر بهبود وضعیت فک و دندان ها، به عنوان یک درمان مکمل در کنار دیگر روش های درمانی مانند فیزیوتراپی یا داروهای ضد درد استفاده می شود. با اصلاح ناهنجاری های فک، می توان از بروز مشکلات شدیدتر که به نیاز به جراحی یا درمان های پیچیده تر دارند، جلوگیری می شود.

محدودیت های درمان اختلال مفصل گیجگاهی با ارتودنسی

ارتودنسی به طور معمول فرایندی زمانبر است که ممکن است چندین ماه یا حتی چند سال طول بکشد. در مدت زمان درمان ارتودنسی، بیمار ممکن است همچنان علائم مختصری از درد یا ناراحتی را تجربه کند. برای رسیدن بهترین نتایج، بیمار باید به طور منظم برای معاینه و بررسی پیشرفت درمان به ارتودنتیست مراجعه کند. هزینه درمان های ارتودنسی می تواند بالا باشد، به ویژه اگر درمان شامل دستگاه ها یا گاردهای خاصی باشد.

جمع بندی

اختلال مفصل گیجگاهی یکی از مشکلات شایع در ناحیه فک و دهان است که می تواند باعث درد و مشکلات عملکردی شود، درمان این اختلالات با ارتودنسی امکان پذیر است. این روش به عنوان یک روش موثر و غیرجراحی برای اصلاح ناهماهنگی های فک و دندان ها و کاهش فشار وارد بر مفصل گیجگاهی شناخته شده است. با استفاده از ارتودنسی می توان فشار و تنش های موجود در مفصل گیجگاهی را کاهش داد و بهبود قابل توجهی در علائم ایجاد کرد. اما این روش نیازمند صبر و پیگیری منظم است. به همین دلیل، بیماران باید با ارتودنتیست خود مشورت کرده و مناسب ترین روش درمانی را برای شرایط خود انتخاب کنند.